Ik deel met jullie het verhaal van de 82-jarige Suzanne die al een paar jaar verblijft in een woonzorgcentrum. Deze dame heeft nog een zeer sterke geest maar was na het overlijden van haar echtgenoot, niet meer in staat om zich thuis alleen te beredderen. Ze heeft twee dochters waarvan Ilse, de jongste dochter, een zware fysieke en mentale handicap heeft en al hierdoor al jaren in een zorginstelling verblijft. De toestand van Ilse is plots zorgwekkend en ze wordt opgenomen in het ziekenhuis waar de artsen een slechte prognose vaststellen. Binnen enkele dagen zal Ilse komen te overlijden.
Suzanne’s andere dochter neemt contact op met het WZC en vertelt dat ze haar moeder zal komen ophalen om afscheid te nemen van Ilse. Suzanne’s reactie is emotioneel, ze huilt. Hierdoor besluit de familie dat ze in deze toestand niet in staat is om naar het ziekenhuis te gaan. “Moeder zo pakken we u niet mee hé. Als ge in den otto iets doet, dan zitten we daar met u. Gij kunt dat niet aan zenne.” De verpleegkundige staat perplex want huilen als reactie op het nieuws dat je dochter stervende is, het is toch maar ‘normaal’. De familie denkt er anders over en eist dat de verpleegkundige moeder een kalmeringsmiddel geeft. De verpleegkundige weigert dit. Suzanne is emotioneel maar zeker niet verward of onrustig. Een gesprek tussen de verpleegkundige en de familie heeft geen baat om hen doen terug te komen op hun beslissing: “Jullie moeder uit dat ze wil afscheid nemen van haar dochter. Zelfs als je 82 jaar bent heeft een moeder het recht om afscheid te nemen van haar dochter.” De familie slaat de wijze woorden van de verpleegkundige in de wind en vertrekt terug naar het ziekenhuis. Suzanne blijft samen met de verpleegkundige ontroostbaar achter.
De ochtend nadien meldt de familie zich aan bij de verpleegkundige en deelt mee dat Ilse diezelfde nacht is overleden. Ze dringen opnieuw aan tot het geven van een kalmeringsmiddel alvorens ze het nieuws aan Suzanne gaan vertellen. De verpleegkundige weigert opnieuw. Reactie van de familie: “Ja maar in haren toestand.” Kan u mij zeggen wat die toestand precies is lieve lezer? Is het omdat een individu de stempel van ‘bejaard zijn’ krijgt, dat men geen emoties van verdriet en pijn meer mag/kan ervaren? Dat men niet mag huilen noch rouwen om een net overleden kind? We doen heel vaak met kinderen hetzelfde, hen sparen voor verdriet, terwijl ook zij het recht hebben om verdriet te ervaren en doorleven en hierbij warm en liefdevol ondersteund te worden. We gaan van onze ouderen heel vaak opnieuw kinderen maken in de zorg. Laat hun alsjeblieft hun ‘zijn’, hun integriteit waarover ze beschikken , laat hen dat op zijn minst behouden.
In dit verhaal probeer ik oprecht te kijken naar de motieven van de familie. Ze willen hun moeder beschermen maar tegelijk gaan ze compleet voorbij aan haar wens en recht op afscheid nemen. Waarom willen we tranen en neerslachtigheid steeds behandelen met medicatie? De dagen die volgen is de familie niet aanwezig in het woonzorgcentrum want een begrafenis dient snel geregeld te worden. Suzanne zit alleen met haar verdriet en pijn in haar kleine kamertje. De verpleegkundige biedt dagelijks een luisterend oor, een warme schouder en een knuffel aan. Die professionele en empathische zorg leer je helaas niet in de hogescholen maar net deze zorg hebben zovelen nodig en kan een wereld van verschil betekenen in ons grijze, westerse zorglandschap.
De namen in dit verhaal zijn fictief.
