Onderstaand een lange tekst die uit mijn pen vloeide. Maar als u op een dag comfortabel wil sterven, neemt u dan toch even de tijd om mee te lezen.
Ik schreef een boek. Het werd een vlot en leesbare handleiding over de basiskennis van palliatieve- en levenseindezorg. Doelpubliek: studenten in opleiding en hulpverleners die werkzaam zijn in de zorg. Het boek moest ook helder zijn voor mensen die niet thuis zijn in de medische wereld en zich op een verstaanbare manier willen informeren over levenseindezorg.
‘Omdat we allemaal doodgaan’ is ondertussen aan zijn tweede druk toe en heeft via Rouwmagazine zijn weg naar Nederland gevonden. Ontzettend dankbaar en blij: er zijn mensen aan het lezen, er zijn mensen geïnformeerd en aangezet tot bewustwording. Toch zit er vandaag een dikke knoop in mijn maag. In onze onderwijssector blijf ik immers botsen tegen hoge muren. Verschillende Vlaamse hogescholen kregen begin dit jaar mijn boek toegestuurd. Mijn vraag aan hen: ‘Kunnen jullie overwegen om ‘Omdat we allemaal doodgaan’ te gaan implementeren als handboek voor de opleiding palliatieve zorg? De reacties van de scholen maken me intriest:
- palliatieve zorg is een opleidingsonderdeel meer zeer weinig studiepunten, om deze reden is het onmogelijk het boek als verplicht lesmateriaal te gaan gebruiken.
- een docent schreef me via mail het volgende: ‘Het is een beslissing van hogerhand om enkel zaken rond verpleegkundige diagnostiek en anatomie verplicht te laten aankopen.’
- voor vele studenten blijkt de aankoop van lesmateriaal in combinatie met het inschrijvingsgeld een uitdaging (kleine bedenking: in mijn studietijd zijnde 2001 moest dit dan wel haalbaar zijn?). Om deze reden bieden sommige scholen lesmateriaal aan maar is er geen aankoopplicht.
- als gastspreker kreeg ik van een school voor een 2 uur durende lezing te geven een tegoedbon twv. 50 euro van de keten Fnac en van een andere school 25 euro per uur (lieve mensen, ik moet met het verspreiden van mijn kennis ook mijn brood verdienen).
- ik schreef een topdokter aan, ook decaan van een belangrijke universiteit in Vlaanderen. Hij was zeer enthousiast over mijn boek en opperde zelf, dat er dringend werk moet gemaakt worden van uitbreiding van palliatieve- en levenseindezorg in het lesaanbod bij artsen. Hij gaf mijn boodschap door aan de onderwijsdirecteur, deze ging mij contacteren bij interesse: het blijft stil.
Als we in ons onderwijs geen flexibele houding kunnen aannemen door onze literatuur niet te gaan aanpassen aan een zorglandschap dat voortdurend evolueert, hoe kunnen we dan aan onze studerende hulpverleners de juiste professionele en menswaardige kennis doorgeven? Men studeert af en men is leek op vlak van levenseindezorg. Dat lieve mensen, resulteert in schrijnende gebeurtenissen. Ik had gisteren een 3 uur durend gesprek met een kleindochter van wie haar opa recent is overleden in een woonzorgcentrum. De doodstrijd die opa heeft moeten leveren – enkel en alleen omdat de hulpverleners, zijnde het zorgpersoneel en de huisarts onvoldoende kennis hadden over levenseindezorg – heeft geresulteerd in een doodstrijd van drie dagen. De familie blijft achter met vragen, schuldgevoel en intens verdriet.
Voor de familie en de opa ga ik zijn verhaal sereen en naar waarheid trachten neer te schrijven. Zijn lijdensweg en die van zijn naasten mag niet voor niets zijn geweest. Het wordt een schrijven voor het magazine Netwerk Verpleegkunde, een tijdschrift van de beroepsvereniging voor verpleegkundigen. Ik kreeg de eer om voor hen deze zomer twee columns te schrijven.
Het verhaal van de kleindochter en onderstaande getuigenis van een verpleegkundige blijven me de kracht en moed geven om dat moeilijke zaadje te blijven planten in blijkbaar nog zeer droge en amper vruchtbare grond. In ziekenhuizen, woonzorgcentra en in thuissituaties zijn er mensen die door onvoldoende kennis van professionals nog steeds in zeer oncomfortabele omstandigheden sterven. 2023: je reinste waanzin.
Beste Lien,Een tijdje geleden zag ik je op de vorming over het betrekken van kinderen in een palliatief verhaal. Ik was toen al benieuwd naar jouw boek en ondertussen heb ik de tijd genomen om het te lezen. Vandaar even kort een mailtje om je te bedanken voor de inspiratie, de motivatie en de waardering/erkenning van het werk dat wij als verpleegkundigen dag in dag uit doen!
Ik wou dat ik dit boek had kunnen lezen toen drie jaar geleden als “onwetende” psychiatrische verpleegkundige op een covid-afdeling werd gedropt. Ook daarna, toen ik de stap zette naar de palliatieve eenheid heb ik deze kennis gemist. Jouw boek is een samenvatting van een aantal zaken die men door ervaring wel leert, maar het is nog zoveel meer dan dat … Ik heb erg veel geleerd uit jouw reflecties en ook uit jouw eigen praktische tips vanuit bijscholingen en dergelijke (bvb. het acroniem WELKE, omgaan met andere culturen, het gebruik van Scopolamine/Robinul/Buscopan …).
Ik heb reclame gemaakt voor het boek bij mijn (oud-)collega’s en zal dit ook zeker doen bij een kennis die docente is. Het leest zo gemakkelijk en het lijkt mij echt een basiswerk voor elke verpleegkundige.
Ik wil je vooral bedanken om te spreken en te schrijven vanuit je hart en ook vanuit je eigen kwetsbaarheid. Het motiveert mij enorm om verder te groeien in mijn werk als palliatief verpleegkundige (inmiddels in de thuiszorg, weg van het grote ziekenhuis …). Door deze kennis te verzamelen maakt het mij ook beetje per beetje meer zelfzeker. Ik kijk er ook naar uit om net als jij binnenkort iets te doen met mijn diploma rouwconsulent.
Dus nogmaals dankjewel en ik kijk uit naar een volgend boek in de toekomst!
